Öğretmenlerin çocuk ve gençlerin okula uyumunda, akademik başarılarında, öğrenmeye karşı olumlu bir tutum geliştirmelerinde çok önemli bir rolleri vardır. Öğretmenler aynı zamanda çocuk ve gençle neredeyse ailesi kadar çok zaman geçiren, onu farklı yönleri ile tanıyan, kişilik gelişiminde rolü olan ve model alınan bireylerdir. Bu nedenle öğrenci- öğretmen ve aile iletişimi çok önemlidir.
Ana babalar bazen “çocuklarının iyiliği ve mutluluğu için” kendi hayallerini çocuklarının gerçekleştirmesini isteyebilirler. Sık sık duyduğumuz “ben …. olamadım, çocuğum olsun” düşüncesi bu düşünceleri paylaşmayan ya da yeterli potansiyeli olmayan bir çocuk için mutsuzluk kaynağı olabilir. Bu nedenle çocuklarınızın geleceğe ilişkin planlarını dikkate alın, yapamayacakları ve hiç ilgilenmedikleri konularda onları zorlamayın. Örneğin; matematik ve fen derslerinde başarılı olamayan bir çocuğun mühendis veya doktor olması konusunda zorlanmaması gerektiği gibi.
Çocuğunuzun, doğumundan itibaren yaptığı pek çok şey onun hakkında ipucu verir. Çocuğunuzu ilk gününden itibaren izlemek, onun özelliklerini, ihtiyaçlarını, duygularını, düşüncelerini tanımak gerekir.
Mesleki gelişim sürecinde de özellikle okul öncesi dönemlerden başlayarak psikolojik özelliklerinin yanı sıra onun hoşlandığı/ hoşlanmadığı, yapabildiği/ yapamadığı, kolayca öğrenebildiği/öğrenemediği alanları izlemelisiniz.
Çocuğunuzun anlattıkları, sözleri, davranış ve tutumlarını anlayabilmeli, söylemek istediklerini kavrayabilmelisiniz. Çocuğunuzu dinlerken, izlerken ve onunla sohbet ederken her bireyin birbirinden farklı olduğunu ve çocuğunuzun içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerini de unutmamalısınız.
Mesleki gelişim çocukluk yıllarından başlayan ve yaşam boyu süren bir yolculuktur. Bu süreçte anababaların çocuklarına yol göstermeleri ve kararlarında destek olmaları çok önemlidir.
Anababalar, çocuklarının mesleki gelişimlerindeki rollerini çoğu zaman fark etmezler. Kendilerini dinlemeyeceklerini, düşüncelerini kabul etmeyeceklerini sanırlar. Oysa yapılan pek çok araştırma, çocukların ve gençlerin mesleki gelişimlerinde en fazla etkilendikleri kişilerin anababaları olduğunu göstermektedir.
Çocuğumun mesleki gelişim sürecine nasıl destek olabilirim?
► bilinçli olmaları,
► çocuklarının ihtiyaçlarını,
► ilgi duydukları alanları,
► yeteneklerini bilmeleri
► ilk ve ortaöğretim yıllarında ilgi ve değerlerin sıklıkla değişebileceğini anlamaları gerekir.
Vergi beyanlarına göre kişi başı geliri en yüksek kişiler faktoring işi yapanlar oldu. İlginç olan dinamit üreten şirketler ile bomba, füze üreticilerinin en çok kazanan ve vergi ödeyenler arasında yer alması.
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın sektörler bazında ayrıntılı olarak açıkladığı yeni istatistiklere göre Türkiye'de en çok kazananlar arasında bomba, füze, dinamit ve havai fişek üreticileri de yer alıyor. Başkanlığın 2015 vergi beyannamelerinden derleyerek yaptığı çalışmaya göre Türkiye'de en çok faktoring işi yapan kişiler ile borsa aracı kurumu olanların kişi başı gelirleri dolayısıyla vergileri yüksek oldu. Faktoring hizmeti yapan kişilerin yıllık geliri 1 milyon 605 bin lirayı buldu.
Bu kısımda, mesleki gelişim konusunda anne-babalara yönelik hazırlanmış kaynaklara yer verilmektedir.
ANNE-BABALAR İÇİN ÖNERİLEN KAYNAKLAR
► Füsun AKKÖK - İlköğretimde Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi Ana - Baba El Kitabı - Özgür Yayınları
► Füsun AKKÖK - Bayan Perşembeler - Özgür Yayınları
► Şule YAZGAN, Yankı YAZGAN- Çocuğunuz Sizden Ne Bekliyor- Kapital Medya A.Ş.
► Yankı YAZGAN - Düşe Kalka Büyümek- Doğan Kitapçılık
► Yankı YAZGAN- Hiperaktif Çocuk Okulda -Evrim Yayınevi
► Elisa MEDHUS- Kahraman çocuklar yetiştirmek- Optimist yayıncılık
► Elisa MEDHUS Kendi başına düşünen çocuklar yetiştirmek- Optimist yayıncılık
► Haluk YAVUZER- Çocuk Eğitimi El Kitabı – Remzi kitabevi
►Haluk YAVUZER -Çocuğu tanımak ve anlamak- Remzi kitabevi
► Sabiha PAKTUNA KESKİN -Anne iş’te çalışan anne ve çocuğu- Boyut yayınları
Bireyin hayatında yeri olan “herkes-her şey (kişiler/şeyler)” mesleki gelişimine katkı sağlar.
Anne-babalar, öğretmenler, arkadaşlar, basın yayından tanıdığı ünlüler, evde beslenilen hayvanlar, sokakta oynanan oyunlar, görsel ve yazılı basın, teknolojik araçlar, evde kullanılan her türlü malzeme vs. dolayısı ile bireyin hayatındaki kişiler/şeylerin sayısı arttıkça kendisini tanımaya/keşfetmeye yönelik araştırması da artacaktır.
Okul çocukların hem akademik hem de kişisel, sosyal becerilerini geliştirdikleri bir ortamdır. Çocuklar, eğitimcilerinin onlara açtıkları ufuklar doğrultusunda gelecekteki mesleklerine ilişkin ilgilerini, yeteneklerini geliştirirler. Eğitimci öğrencilerin mesleki gelişim süreçlerine katkıda bulunmalarına yarayacak 5 anahtar nokta:
► Öğrenciler çoğu zaman aldıkları derslerin aslında, gelecekte yapacakları mesleklere temel oluşturduğunu fark etmezler.
Ders konularıyla öğrencilerin seçebilecekleri meslekler arasında bağlantı kurmak, derslerde öğrencilere meslek seçimleri konusunda tartışma şansı vermek, mesleki gelişim sürecine öğretmenlerin destek olmasını sağlar.
► Adnan KULAKSIZOĞLU - KİŞİSEL GELİŞİM UYGULAMALARI, Nobel Yayın
► Ahmet SABAN - ÇOKLU ZEKA TEORİSİ VE EĞİTİM, Nobel Yayın
► Ayşe KOCAYÖRÜK - DUYGUSAL ZEKA EĞİTİMİNDE DRAMA ETKİNLİKLERİ, Nobel Yayın
► Betül AYDIN- ÇOCUK VE ERGEN PSİKOLOJİSİ, Nobel Yayın
► Bilal ÇOBAN, Eyüp NACAR - İLKÖĞRETİM 1. KADEME EĞİTSEL OYUNLAR, Nobel Yayın
► Bilal ÇOBAN, Eyüp NACAR - İLKÖĞRETİM 2. KADEME EĞİTSEL OYUNLAR, Nobel Yayın
► Fatih TÖREMEN - ÖĞRENEN OKUL, Nobel Yayın
► Fatma Gül CİRHİNLİOĞLU - ÇOCUK RUH SAĞLIĞI VE GELİŞİMİ, Nobel Yayın
► Firdevs GÜNEŞ - YAPILANDIRICI YAKLAŞIMLA SINIF YÖNETİMİ, Nobel Yayın
► Gürhan CAN - Psikolojik danışma ve rehberlik - PEGEM A Yayınları
► Hakan UŞAKLI - DRAMA VE İLETİŞİM BECERİLERİ, Nobel Yayın
► Hüseyin IZGAR- OKUL YÖNETİCİLERİNDE TÜKENMİŞLİK, Nobel Yayın
► İbrahim Ethem ÖZGÜVEN - AİLEDE İLETİŞİM VE YAŞAM, Nobel Yayın
Okul öncesi dönemden başlayıp ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde de devam eden mesleki gelişim sürecinde, bu eğitim kurumlarındaki psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) servisleri’nde görev yapan rehber öğretmen/psikolojik danışmanların rolü büyüktür.
Okul PDR hizmetlerinin merkezinde yer alan “gelişim” kavramı, öğrencilerin mesleki gelişimlerini de kapsar. Okul PDR hizmetlerinde, bireyin potansiyellerini ortaya çıkarmak ve bu potansiyellerini en yüksek seviyede kullanmasına yardım etmek öncelikli hedeflerdendir.
Ülkemizde Mesleki Yeterlilik Kurumu da Avrupa Birliği ile uyumlu mesleki yeterlilikleri geliştirmek üzere kurulmuştur ve bu yönde çalışmalarını sürdürmektedir. Bu kurumun çalışmaları ile gelişen sertifikasyon sistemi sayesinde, tüm meslekler yeterliliği olan kişilerce icra edilecektir. Bu da Uluslararası Hareketlilik yönünden çok önemlidir. Ülkemizde böyle bir yeterliliği olan kişi Avrupa Birliği içinde de mesleki hareketlilik içine olabilecektir.
Ülkemizde hareketliliği destekleyen çeşitli programlar ve kurumlar vardır. Ulusal Ajans’ın Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları en önemli programlardan biridir. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları, gençlerin eğitim, kültür ve sosyal alanlarda farklılıklarına bakılmaksızın Avrupa Birliği sınırları içinde aktif olarak çalışabilmeleri için sunulan programlardır. Bu programlar, gençlerin yürüttükleri projeleri destekleyerek resmi ve resmi olmayan eğitimler yardımıyla dayanışma, tolerans ve kültürlerarası diyalogu geliştirmek için çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Gençlik programının amaçları arasında
► Gençlerin aktif vatandaşlıklarını teşvik etmek
► Gençler arasında dayanışmayı geliştirmek ve hoşgörüyü teşvik etmek
► Farklı ülkelerdeki gençler arasında karşılıklı anlayışı güçlendirmek
► Gençlik alanında Avrupa işbirliğini teşvik etmek yer almaktadır
Uluslararası Hareketlilik için bir diğer önemli program da Hayatboyu Öğrenme Programıdır (Lifelong Learning Program-LLP). Hayatboyu Öğrenme Programı, ilk ve orta öğrenimdeki öğrencilerimizden yetişkinlere, mesleki eğitim stajyerlerinden üniversite öğrencilerine, temel beceri ihtiyacı duyan insanlardan eğitim profesyonellerine kadar herkes için eğitim ve öğretimde gelişme imkanları ve karşılıksız mali katkı sağlamaktadır.
Ülkemizde Avrupa Birliği Hayatboyu Öğrenme Programlarının koordinasyonunu Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı (Ulusal Ajans) yürütmektedir. Detaylı bilgi Ulusal Ajans’ın sayfasından elde edilebilir.
Euroguidance (Avrupa Rehberlik Ağı) uluslara arası hareketliliğin önemli bir parçasıdır. euroguidance (avrupa rehberlik merkezleri ağı) merkezleri 27 avrupa birliği ülkesi, 4 EFTA/EEA ülkesi ve ülkemiz olmak üzere toplam 32 ülkeden oluşan bir yayın ve iletişim ağıdır. Türkiye’de, 2005 yılından bu yana DPT Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı tarafından yürütülen bu faaliyet 2008 yılından itibaren hizmetlerin daha etkin ve yaygın gerçekleştirilebilmesi için Türkiye İş Kurumu’na devredilmiştir.
Euroguidance’ın hedef kitlesi mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetleri alanında çalışanlar, öğrenciler ve iş arayanlardır. Euroguidance’da yer alan Ulusal Danışmanlık boyutunda Ploteus Portalı yer almaktadır.
PLOTEUS Avrupa'da öğrenim görme konusunda bilgi edinmek için öğrencilere, iş arayanlara, işçilere, ailelere, rehber danışmanlara ve öğretmenlere yardım etmeyi amaçlayan bir portaldır. ihtiyaç duyulan bilgiler tek çatı altında toplanarak dolaşım etkinliğini özgür hale getirmek ve öğrenme imkanları konusunda avrupa çapında bir bilgi bankası oluşturarak dolaşımı kolaylaştırmak istenmiştir.
PLOTEUS’un Web Adresi: http://ec.europa.eu/ploteus